Bağırsak Çalıştıran Besinler
Bağırsak çalıştıran besinler listemize geçmeden önce, bağırsakların vücuttaki işlevinden ve öneminden bahsetmemiz gerekir. Çünkü bağırsaklarımız ve beynimiz fiziksel olarak; açlık seviyemiz ne durumda ne kadar stresliyiz, hastalığa sebep olabilecek mikrop yutup yutmadığımız gibi konularda geri bildirim sağlayan kimyasal ve hormonlardan oluşan yoğun bir nöron ağı ile birbirine bağlıdır.
Şimdi gelin birlikte bağırsaklara iyi gelen yiyecekler neler birlikte inceleyelim.
Psikolojik olarak; kaygı, stres, depresyon gibi sebeplerle ilgili sorun yaşayan bir beyin bağırsağa sinyal gönderebilirken; sorun yaşayan bir bağırsak da beyne sinyal gönderebilir. Diğer bahsetmemiz gereken konu ise; yemek borusundan anüse kadar bütün vücudu takip eden nöron ağı, yani “enterik sinir sistemi (ENS)”
Omuriliğin tamamından daha fazla nöron içerdiği tahmin edilen ENS, vücudumuzun ikinci beyni olarak adlandırılıyor. Peki bağırsaklarımız neden vücudumuzda kendi “beynine” ihtiyaç duyan bir organdır?
Sadece sindirim sürecini yönetmek için mi? Yoksa ikinci beynimizin bir görevi, bağırsaklarda yaşayan trilyonlarca mikrobu dinlemek olabilir mi?
Sağlıklı çalışan bağırsaklara sahip olmak için bağırsak çalıştıran yiyecek ve içecekler tüketmeniz gerekmektedir. Peki bağırsakları hangi besinler çalıştırır, aşağıdaki listeyi sizin için derledik.
1- Yoğurt- Kefir
Yoğurt; bağırsak için dost olarak bilinen “probiyotik” bir besindir. Fermente sütten yapılan yoğurt tüketmek, bağırsak floranızı dengelemek, sindirim sıkıntınızı azaltmak için idealdir.
Eğer yoğurt seviyorsanız, benzer şekilde fermente sütten üretilen bir yoğurt içeceği (kefiri) de deneyebilirsiniz. Aynı şekilde kefir de bağırsak çalıştıran yiyecekler grubundadır.
Yoğurt ve kefiri birçok markette bulabilirsiniz. Süt ürünlerine karşı toleransınız yoksa veya başka nedenlerle süt ürünlerinden uzak duruyorsanız hindistan cevizi sütü veya fındık sütünden yapılan kefir seçenekleri de mevcut. Bu süt içermeyen seçenekler de bağırsak çalıştıran besinler denilince ilk akla gelenlerdendir.
2- Lahana Turşusu
“Ekşi lahana” olarak da bilinen lahana turşusu, 2.000 yıldan daha uzun bir süre önce Çin’de ortaya çıktığı düşünülen fermente lahanadır. Fermantasyon süreci lahanayı faydalı bakteriler açısından zenginleştirir ve lahanayı bağırsak sistemini çalıştıran besinler listesinde önemli bir yere koyar.
Lahana turşusu, zengin lif içeriği ile sindirim sisteminin sorunsuz çalışmasını sağlayarak şişkinlik ve hazımsızlık konularında rahatlama sağlar. Konserve yerine evde doğal üretilen lahana turşusu tercih etmeye dikkat edin.
3- Soğan
Serbest radikal hasarıyla savaşan (güçlü bir antioksidan olan) kerestin, flavonoid, C vitamini ve (insülin üretimini artıran) krom bakımından zengin bir gıda olan soğan, bağırsak çalıştıran doğal besinler arasındadır. Soğan, sağlıklı sindirim için gerekli probiyotik açısından zengindir; aynı zamanda kalp sağlığınız ve bağışıklık sisteminiz için de faydalıdır.
Soğanı çiğ veya pişmiş olarak yiyebilirsiniz. Çorbada, salatada ve fırınlanmış yemeklerde kullanabileceğiniz geniş bir tat alanı vardır.
4- Sarımsak
Bağırsakları çalıştıran yiyecekler söz konusu ise sarımsak kesinlikle unutulmamalıdır. Manganez, allisin, selenyum, C vitamini ve B-6 vitamini bakımından tonlarca faydalı bileşikle yüklü olan sarımsağın, probiyotik açıdan soğana benzer yararları vardır. Aynı zamanda bağırsak çalıştıran besinler denilince ulaşılması en kolay ve hesaplı gıdaların başında gelmektedir.
Sarımsağın çiğ hali, bağırsaktaki iyi bakterileri besleyen yüksek düzeyde insülin içerdiğinden en mükemmel probiyotik kaynağıdır. Ancak pişirerek tüketmek isterseniz; ezdikten veya doğradıktan sonra (pişirmeden evvel), 10-15 dakika bekleyerek bağırsağa yararlı enzimlerin aktive olmasını sağlayabilirsiniz.
5- Muz
Soğan ve sarımsak gibi radikal lezzetlere kıyasla daha kolay tüketebileceğiniz muz da iyi bakteriler sağlamaya yönelik lifler açısından zengindir. Sağlıklı mineral içeriğine de sahip muzu gün içinde yanınızda taşıyarak tüketmeniz de kolaydır.
6- Ananas
Ananas, vücuda alınan proteini daha sindirilebilir peptidlere parçalayarak sindirime yardımcı olan bromelain açısından zengindir. Bromelainin aç karna tüketildiğinde, bağırsak iltihabına ve ağrılarına iyi geleceğine dair araştırmalar mevcuttur.
Bağırsak çalıştırıcı gıdalardan biri olan ananas lezzetli bir topik tada sahip olmasıyla da rahatlıkla tüketilebilir. Taze tüketmeniz ve konserveden uzak durmanız tavsiye edilir.
7- Zeytinyağı
Araştırmalar zeytinyağının bağırsak iltihabını azaltmaya yardımcı olduğunu, hazımsızlık sorunlarına ve (sindirim enzimi üretme ihtiyacını azaltarak) pankreasa iyi geldiğini göstermiştir.
8- Zencefil
Taze zencefil midenin asit üretimine yardımcı olarak ve yiyeceklerin bağırsakta hareketini tetikleyerek sindirim sistemini uyarır. Çorbaya, yemeğe, tatlılara da konulabilen zencefili sıcak su ekleyerek çay olarak da tüketebilirsiniz.
9- Ekşi Maya
Son günlerde ekşi mayanın adını sık duymamızın altında haklı bir sebep yatıyor. Klasik hamurun fermente edilmesiyle elde edilen ekşi mayalı hamur, klasik ekmeğe göre daha sindirilebilirdir ve enerjisi de yavaş salınır.
10- Badem
Lif bakımından yüksek içeriğe sahip badem, aynı zamanda yağ asitleri ve polifenoller açısından da zengindir. Günün koşturmacası içinde kolaya tüketeceğiniz bir avuç badem probiyotik açısından da vücudunuza faydalıdır.
11- Bezelye
Bezelye, bağırsak bakterilerinin gelişmek için ihtiyaç duyduğu yüksek lif içeriğine sahiptir. Bu nedenle sindirim sisteminizi dengede tutmaya yardımcı olur.
12- Brüksel Lahanası
Brüksel lahanası iyi bakterilerin sevdiği liflerin yanında, sağlıksız bakterilerle savaşmaya yardımcı olan kükürt bileşiklerini içerdiğinden bağırsak çalıştıran besinler grubundadır.
13- Kemik Suyu
Sağlıklı bir bağırsak bariyeri için en iyi ve en doğal kolajen kaynağı kemik suyudur. Aynı zamanda eklemlere, metabolizmaya ve bağışıklık sistemine iyi gelen kemik suyu, glutamin ve amino asit içermesi sebebiyle de bağırsak iltihabına iyi gelmektedir.
14- Elma Sirkesi
Vücudun sindirim sıvılarını uyararak mide asiti üretimini artırır; yiyeceklerin parçalanmasına destek olur. Ayrıca antiviral ve antimikrobiyal özelliklere sahiptir, gastrointestinal (GI) kanalda yaşamasını istemediğimiz bakterilerin büyümesini azaltır ve fazla mayanın vücuttan atılmasına yardımcı olur.
Bu aşamada da alkali su arıtma cihazları bağırsak dostu gıdalara ek destek sağlama noktasında önemli bir rol oynamaktadırlar. Bu yazıda belirtmiş olduğumuz bir kaç madde bile bağırsak hastalıklarını uzak tutmaya yardımcı olacaktır. Sağlıklı bir sindirim sistemi bağırsak sağlığımızın temelini oluşturacaktır.
Sindirim sistemlerimiz, tükettiğimiz yiyecek ve içecekleri parçalamak ve vücuda kazandırmak için günün her saatinde çalışan sistemimizdir. Bu sistemin patronu kalın bağırsaklar yani kalın bağırsaklarda yaşayan küçük organizmalardır.
Bağırsaklarımız; mikrobiyota, bağırsak florası veya bağırsak bakterileri olarak adlandırılan bu organizmaların 1000’den fazla türüne ev sahipliği yapar. Bu küçük canlılar sadece sindirim sisteminde değil, bağışıklık sisteminde ve ruh sağlığımızda da önemli rol oynar. Bu sebeple bağırsak çalıştıran besinler tüketmenin hayatımızda rolü çok büyüktür.